Nederlandse versie hieronder
Ignace Berten
À leur manière les deux textes de ce jour ont un fort retentissement pour le présent de notre Église. Dans les Actes des Apôtres, c’est le récit de l’expérience difficile de Paul à Athènes, haut lieu de la culture grecque. Paul a essayé de rencontrer cette culture non dans sa dimension philosophique si importante, mais dans la pratique religieuse du public tout-venant. Ce fut un échec cuisant : dès qu’il annonce Jésus ressuscité, on lui dit : « Là-dessus nous t’écouterons une autre fois. »
Nous vivons dans un autre monde que celui de Paul. Notre société est sécularisée et marquée par une forme de laïcité parfois antireligieuse. Mais l’expérience religieuse n’a pas disparu. Elle a pris de multiples formes : Nouvel Âge, mystiques orientales, diverses offres bien-être, pleine conscience… Y voir une porte grande ouverte pour une expérience moderne de la foi est une fausse route. Rejeter en bloc ces expériences n’est pas responsable. Comment discerner au service d’une foi authentiquement évangélique ?
Dans l’évangile, Jésus annonce la venue de l’Esprit de vérité. « Il vous conduira dans la vérité tout entière. » Que dit Jean à la communauté à laquelle il s’adresse par ces paroles mises sur les lèvres de Jésus ? Il n’affirme pas que, par l’Esprit déjà donné, la communauté possède la plénitude de la vérité. Bien au contraire, en utilisant le futur, il dit aux croyants qu’ils sont et seront toujours en chemin vers la vérité.
Nous sommes en chemin vers la vérité, avec tous les autres véritables chercheurs de vérité, c’est bien pourquoi le pape François nous invite à participer au processus synodal. François dit que dans le présent l’expérience de foi de tous les croyants doit être entendue pour avancer sur ce chemin de vérité et que la façon concrète dont la vérité évangélique s’incarne dans l’Église doit prendre figure multiple. Il préfère le polyèdre, volume à multiples facettes, que la sphère, volume sans différences. Quelles différences peuvent enrichir la communauté de foi selon les lieux et les cultures ?
- 1re lect. : Ac 17, 15.22–18, 1
- Ps : 148, 1-2, 11-12, 13.14b
- Évangile : Jn 16, 12-15
Op de weg naar de waarheid
Ignace Berten
De twee teksten van vandaag vinden elk op hun manier een weerklank in de Kerk van vandaag. In de Handelingen van de Apostelen lezen we het verslag van Paulus' teleurstellende ervaring in Athene, het centrum van de Griekse cultuur. Paulus trachtte deze cultuur te ontmoeten, niet in haar allesoverheersende filosofische dimensie, maar in de godsdienstige praktijk van het grote publiek. Het was een jammerlijke mislukking: zodra hij de verrezen Jezus ter sprake bracht, kreeg hij te horen: "Daarover zullen we een andere keer naar je luisteren”.
Wij leven in een andere wereld dan die van Paulus. Onze samenleving is geseculariseerd en wordt gekenmerkt door een vorm van secularisme die soms anti-religieus is. Maar de religieuze ervaring is niet verdwenen. Ze heeft echter vele vormen aangenomen: New Age, oosterse mystici, diverse wellness-aanbiedingen, mindfulness... Als we dit interpreteren als een open poort voor een moderne geloofsbeleving zitten we wellicht op het verkeerde spoor. Maar het is ook niet verantwoord om deze ervaringen bij voorbaat af te wijzen. Hoe kunnen wij een correct onderscheid maken ten dienste van een authentiek evangelisch geloof?
In het evangelie kondigt Jezus de komst van de Geest van de Waarheid aan. "Hij zal u in alle waarheid leiden”. Wat wil Johannes zeggen tegen de gemeenschap die hij aanspreekt met deze woorden die hij Jezus in de mond legt? Hij zegt niet dat de gemeenschap, door de reeds gegeven Geest, de volheid van de waarheid bezit. Integendeel, door de toekomstige tijd te gebruiken, zegt hij de gelovigen dat zij altijd op weg zijn en zullen zijn naar de waarheid.
Wij zijn op weg naar de waarheid, samen met alle andere waarachtige zoekers naar de waarheid, en daarom nodigt paus Franciscus ons uit om deel te nemen aan het synodale proces. Franciscus zegt dat in deze tijd de geloofsbeleving van alle gelovigen gehoord moet worden om verder te komen op de weg van de waarheid en dat de manier waarop de evangelische waarheid in de Kerk concreet gestalte krijgt een meervoudige vorm moet aannemen. Hij denkt daarbij aan een veelvlak, een volume met vele facetten, eerder dan aan een bol, een volume zonder verschillen. Welke verschillen kunnen de geloofsgemeenschap op verschillende plaatsen en in verschillende culturen verrijken?
- Hand.17, 15.22-18, 1: Paulus’rede op de Areopagus
- Joh.16, 12-15: De Geest zal u tot waarheid brengen
Crédit photo : iStock / saiva
